Κατά την Κυριακή των Βαΐων, οι πιστοί πηγαίνουν στην εκκλησία και λαμβάνουν τα γνωστά σταυρουδάκια από βάγια, τα οποία φυλάσσουν στο εικονοστάσι τους. Κάποιοι τα τοποθετούν και στα αυτοκίνητά τους για να τους φυλάνε από την κακιά την ώρα.

Στα έθιμα της ημέρας συγκαταλέγεται η κατανάλωση ψαριού. Η Κυριακή των Βαΐων είναι η δεύτερη ημέρα μέσα στην αυστηρή νηστεία της Σαρακοστής, κατά την οποία επιτρέπεται οι Χριστιανοί να φάνε ψάρι: "Τω Βαγιώ, Βαγιώ, Βαγιώ/τρώνε ψάρι και κολιό". 

Επίσης, είναι η δεύτερη "χαρμόσυνη" μέρα (μαζί με το Σάββατο του Λαζάρου) μέσα στη Σαρακοστή...

Γιατί ονομάστηκε Κυριακή των Βαΐων;

Από που, όμως, έλαβε το όνομά της η τελευταία ημέρα πριν την εβδομάδα των Παθών; Ονομάστηκε Κυριακή των Βαΐων, γιατί «μετά Βαΐων και κλάδων» έγινε η υποδοχή του Χριστού στα Ιεροσόλυμα...

Προ της Κυριακής των Βαΐων ετοιμάζονται ωραίες βεγγέρες σ' όλη την Κρήτη, προκειμένου να φτιαχτούν οι σταυροί που μοιράζονται στους πιστούς στις εκκλησιές. Μπορείτε να διαβάσετε το σχετικό κείμενο εδώ.

Τώρα είναι η ώρα να απολαύσουμε μια χαρακτηριστική καταγραφή τω Βαγιώ άλλων εποχών από το λαογράφο μας Γιώργο Χουστουλάκη. Εξέχουσα θέση στην περιγραφή του έχει και το έθιμο της μεταφοράς κλαδιού ελιάς μέσα στην εκκλησία...

Τα Βάγια άλλων εποχών...

Όπως αναφέρει: "Ο παπάς, που στη Γαλιά τότε ήταν ο παπά Γιώργης, θα ανελάμβανε να στείλει άνθρωπο να πάει να κόψει «Κλάδους Βαΐων», από τις βαγιές (χουρμαδιές) του χωριού, αλλά και να κόψει και ένα «κλάδο ελιάς», ο οποίος να είναι εύρωστος, ανθισμένος, για να τον πάει κι αυτόν στην εκκλησία.

Τους σταυρούς, τους έφτιαχναν και έντεχνα, κόβοντας από ένα στενόμακρο λευκό σπαθάτο φύλλο, το χώριζαν στα δυο, και εν συνεχεία, έκαναν τις σχετικές αναδιπλώσεις, για να φτιαχτεί αρχικά ο μισός σταυρός. Έπειτα με ένα άλλο φύλλο γινόταν το ίδιο, ενωνόταν και ο άλλος μισός, και γινόταν ο τελικός σταυρός, που τον τοποθετούσαν στη συνέχεια, έναν - έναν, μέσα στο πανέρι, τον ένα πάνω σ' άλλο.

Ο παπάς κι η παπαδιά, αναλάμβαναν να φτιάξουν τους δύσκολους και πολύπλοκους σταυρούς για την εκκλησία, καθώς εκείνοι είχαν ειδικότητα. Μετά το πέρας των εργασιών ο παπάς θα άδειαζε στο μεγάλο τραπέζι δυο τεράστιες χαρτοσακούλες αράπικα αλμυρά φιστίκια, για να ευχαριστήσει μικρούς και μεγάλους για τη βοήθειά τους. Το πρωί της Κυριακής των Βαΐων μεταφέρονταν οι σταυροί στην εκκλησία, μέσα σε πανέρια, μαζί με τον κλάδο της ελαίας.

Το έθιμο αυτό, αναπαριστούσε την υποδοχή του Χριστού στα Ιεροσόλυμα, όπου Τον είχαν υποδεχτεί «Μετά βαΐων και κλάδων». Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας, φεύγοντας ο κάθε πιστός, μαζί με το αντίδωρο, έπαιρνε κι από ένα σταυρό, έκοβε και ένα μικρό κλαράκι ελιάς και αυτά φτάνοντας στο σπίτι η νοικοκυρά, τα τοποθετούσε στο εικονοστάσι. Επίσης εκείνη την ημέρα ακουγόταν και η φράση: «Των Βαγιώ - Βαγιώ, τρώνε ψάρι και κολιό, και την άλλη Κυριακή τρώνε το ψητό αρνί», γιατί ως γνωστόν είναι ημέρα ψαροφαγίας".

www.voltarakia.gr

Φωτογραφία: Γιώργος Χουστουλάκης

Σημείωση: Αν σας αρέσει να μαθαίνετε για τα ήθη και έθιμα της Κρήτης κάντε like στη σελίδα μας στο facebook ή ακολουθήστε μας στο instagram κι εμείς θα σας ακολουθήσουμε πίσω.