Μια περιήγηση που θα θυμούνται για καιρό έκαναν το Σάββατο 4 Φεβρουαρίου τα μέλη του δραστήριου Πολιτιστικού Συλλόγου Αγίου Ιωάννη Ηρακλείου. Με οδηγό την κ. Αθηνά Σφακάκη ξεναγήθηκαν στις Οικίες Τυλίσου, στην Αμνισό, στο Μέγαρο Νίρου και Μινωικό Ανάκτορο Μαλίων. Περίτρανα επιβεβαιώθηκε για άλλη μια φορά το πόσα πολλά πράγματα για τον τόπο μας αγνοούμε και το πόσο όμορφο είναι αν -έστω και αργά- ενημερωνόμαστε για αυτά.

Ένα απλό παράδειγμα αναφέρουμε: Πως η γνωστή σε όλους Αμνισός ως παραλία είναι πολλά περισσότερα. Φανταστείτε πως αναφέρεται ονομαστικά στο έπος της Οδύσσειας! Ας δώσουμε άλλο ένα: Στη δυτική πτέρυγα του ανακτόρου των Μαλίων εντοπίστηκε και ο περίφημος κέρνος. Πρόκειται για ένα λίθινο στρογγυλό σκεύος, με μία μεγάλη κοιλότητα στο κέντρο που συνδέεται με λατρευτικές τελετές πανσπερμίας. Ο κέρνος των Μαλίων είναι ο μεγαλύτερος που έχει ανακαλυφθεί ως σήμερα από την αρχαιολογική σκαπάνη.

Από τα πολλά εντυπωσιακά που έγιναν γνωστά στους συμμετέχοντες, ξεχωρίζουμε τα ακόλουθα:

1. Στις οικίες Τυλίσου, τα ανεξάρτητα σε λειτουργία και χρήση διαμερίσματα, οι αυθεντικοί μινωικοί τοίχοι, η κυκλική υδατοδεξαμενή, τα πελεκητά "κουτούτο", οι χώροι των μοναδικών ευρημάτων, των οστών και κεράτων του Bos Primiginious, του ειδωλίου του Μινωίτη λάτρεως, των τεράστιων "μαγειρικών σκευών"...

2. Στο λόφο της Αμνισού η αναφορά στην Οδύσσεια, ραψωδία 172-212: "Ανέβηκε απ' την Αμνισό προς της Κνωσού την πόλη, τον φίλο του όπως έλεγε να δει τον Ιδομενέα"... (Μετάφραση: Στυλιανός Αλεξίου). Στην κορυφή του λόφου τα ίχνη του οικισμού Μεσοβούνι, και βορειοδυτικα η θέση Παλαιόχωρα, εκεί που βρέθηκαν τα σε πωρόλιθο λαξευμένα δυο γεράκια της Αμνισού. Και αφ’ ύψους η θέση της Μινωικής βασιλικής επαύλεως της Αμνισού. Το πολύθυρο, το πλακόστρωτο δάπεδο, τα θυρανοίγματα των δωματίων που διακοσμούσαν οι τοιχογραφίες με τα λευκά και κόκκινα κρίνα... Και νότια η κατεύθυνση προς το σπήλαιο της θεότητας Ειλειθυίας, το αρχαιότερο ιερό της θεάς της γονιμότητας...

3. Στο μέγαρο Νίρου, τα αυθεντικά πλακόστρωτα, με γυψόλιθο και σχιστόλιθο πράσινο, οι αυθεντικοί τοίχοι, επικαλυμμένοι με πλάκες γυψόλιθου, το πολύθυρο, τα λίθινα "πεζούλια"... Και η μνήμη ανασύρει ευρήματα: Τους τεράστιους αναθηματικούς διπλούς πελέκεις, το λίθινο ομοίωμα των κεράτων ταύρου, την λάβα στο ιερό, τα ειδώλια... Και απέναντι, βορειοδυτικότερα, το θεωρούμενο μινωικό νεώριο στην θέση Αγ. Θεόδωροι.

4. Στα ανάκτορο των Μαλίων το τρίτο (όπως οι μέχρι σήμερα ανασκαφές καταδεικνύουν) σε έκταση ανάκτορο στην μινωική Κρήτη. Το ανάκτορο της δυναστείας των Σαρπιδόνων, αδελφικής των Μινώων της Κνωσού. Συγκροτήματα αποθηκών γεωργικών προιόντων και μία σοφή κατασκευή για πρόνοια οικονομίας και διαφύλαξης των αγαθών. Διπλοί πελέκεις χαραγμένοι στους πεσούς, και στους λαξευμένους ογκόλιθους, πήλινοι πίθοι ανασκευασμένοι, σχεδόν καθ' ολοκληρία αυθεντικοί και πολλοί άψητοι πήλινοι πλίνθοι. Η θέση εύρεσης της εντυπωσιακής χειρολαβής του σκήπτρου, το θέατρο και ο μεγαλύτερος μινωικός κέρνος από πορφυρίτη, οι "κουλούρες", οι αποθήκες της βόρειας πτέρυγας και το Μυκηναικό ιερό κτισμένο με οικοδομικά υλικά του μινωικού ερειπωμένου ανακτόρου, με προσανατολισμό δύση –ανατολή. Στα σπλάχνα αυτής της θέσης είχε φυλαχθεί για αιώνες το αριστούργημα της Μινωικής κοσμηματοτεχνείας, οι περίφημες μέλισσες των Μαλίων... Νότιοανατολικά του ανακτόρου η περιοχή με το μινωικό όνομα Τάρμαρος... Ανατολικότερα το χωριό Μήλατος... Ο μύθος θέλει τον Σαρπηδόνα να εξορίζεται από τον Μίνωα και να πηγαίνει στην Μικρά Ασία όπου ίδρυσε την πόλη Μίλητο.

92 ξεναγήσεις σε 365 ημέρες

Με την ξενάγηση του Σαββάτου έκλεισε η πρώτη ενότητα του προγράμματος "Ξενάγηση στο Κρητικό Παρελθόν", που διοργανώνει ο πολιτιστικός Σύλλογος Αγίου Ιωάννη. Η πρώτη αυτή ενότητα αφορούσε στην Νεολιθική και Μινωική Κρήτη και περιελάμβανε σχετικές ομιλίες της συγγραφέως-ξεναγού Αθηνάς Σφακάκη. Το πρόγραμμα, το οποίο προβλέπεται να ολοκληρωθεί τον Μάϊο 2017, διαθέτει και άλλες ενότητες μεταγενέστερων περιόδων της Κρητικής Ιστορίας.

Σ' αυτό το πλαίσιο την Τετάρτη 8 Φεβρουαρίου ακολουθεί νέα ομιλία της κ. Σφακάκη για την Δωρικη, Αρχαική, Αρχαία Ελληνικη και Ελληνιστική περίοδο. Η αντίστοιχη ξενάγηση θα γίνει στο Υστερομινωικο νεκροταφείο των Αρμένων και στο Μουσείο της Ελέυθερνας στις 11 Φεβρουαρίου και έπεται συνέχεια. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός πως μόνο μέσα στο 2016 η κ. Σφακάκη έκανε 94 εθελοντικές ξεναγήσεις, ομιλίες και συνεδριακές συμμετοχές. Κάποιες από αυτές είχαμε την τύχη να παρακολουθήσουμε κι εμείς τόσο στα ενετικά τείχη, όσο και στα εκκλησιαστικά μνημεία του Ηρακλείου...

Το μέγεθος της προσφοράς είναι συγκινητικό. Σε εθελοντική βάση ένας άνθρωπος να διαθέτει 94 ημέρες από τις 365 ενός έτους για να μας βοηθήσει να μάθουμε κάτι παραπάνω... Χωρίς τις ημέρες της προετοιμασίας που ασφαλώς και θα είναι αναγκαία... Ευχόμαστε καλή δύναμη και ανάλογη συνέχεια μέσα στο 2017, που άρχισε δυναμικά!

www.voltarakia.gr