Πως πήρε το όνομά του το χωριό Μανωλιόπουλο Χανίων;

Μέσα σε ένα ειδυλλιακό τοπίο φωλιάζει ένα από τα παλιότερα και ομορφότερα χωριά της ενδοχώρας του Δήμου Πλατανιά Χανίων: Το Μανωλιόπουλο.

Όπως διαβάζουμε στην ιστοσελίδα του Δήμου Πλατανιά: "Το χωριό απέχει 8 χλμ. από το Γεράνι και πλαισιώνεται από πλούσια βλάστηση με υπεραιωνόβια πλατάνια, ελαιόδεντρα ηλικίας άνω των 400 ετών και πανέμορφες φυσιολατρικές διαδρομές. Μια απ’ αυτές είναι αυτή που οδηγεί προς Λαγγό και Σκονίζο και χρησιμοποιείται ήδη για αγώνες μότο κρος. Μια δεύτερη διαδρομή (Μανωλιόπουλο-Αποθήκες-Κουφός- Φουρνές- Αγιά) είναι άριστη και χρησιμοποιείται ως ποδηλατική διαδρομή.

Το Μανωλιόπουλο είναι χτισμένο πάνω στα ερείπια του παλαιότερου οικισμού που είχε καεί ολοσχερώς από τους Τούρκους οι οποίοι είχαν σφαγιάσει τους κατοίκους.

Αξιόλογη είναι η κεντρική εκκλησία του Αγίου Αντωνίου η οποία είναι χτισμένη πάνω στα οστά των σφαγιασμένων από τους Τούρκους.

Κάθε χρόνο στις 28 και 29 Αυγούστου γίνεται μεγάλη εκδήλωση προς τιμήν του Αγίου Ιωάννη του Ριγολόγου, πολιούχου του χωριού, στο οποίο προσφέρονται μόνο νηστίσιμα εδέσματα όπως το «χταποδομακάρονο» γιατί τηρείται νηστεία προς τιμήν του αποκεφαλισμένου Αγίου.

Ο επισκέπτης μπορεί ν’ απολαύσει τον καφέ του ή ένα πεντανόστιμο γεύμα στα γραφικά καφενεία του χωριού και να χαλαρώσει κάτω από τον παχύ ίσκιο που σχηματίζουν τα πελώρια δέντρα που πλαισιώνουν το χωριό".

Την τελευταία φορά που βρεθήκαμε στο χωριό φωτογραφήσαμε την πινακίδα με την ιστορία του Μανωλιόπουλου, το κείμενο της οποίας αναφέρει: "Η περιοχή του Μανωλιόπουλου φαίνεται πως κατοικείτο ήδη από την αρχαιότητα, αφού κάτι τέτοιο μαρτυρούν τα σποραδικά αρχαιολογικά ευρήματα που έχουν έρθει στο φως. Μάρτυρες αδιάψευστοι της ελληνικής αρχαιότητας, τα έξι αγγεία και τα ένα θραύσμα, που ίσως προέρχεται από ειδώλιο, τα οποία βρέθηκαν στον οικισμό Αποθήκες Μανωλιόπουλου στη θέση Χάρακας και παραδόθηκαν το 1963 και το 1965 στο Αρχαιολογικό Μουσείο Χανίων.

Ενδεικτικά της ζωής στην περιοχή κατά τους Παλαιοχριστιανικούς χρόνους, τα ευρήματα, ανάμεσά τους και μια οινοχόη, που παρέδωσε στο Αρχαιολογικό Μουσείο Χανίων το 1953 η oικογένεια του κ. Χατζηδάκη, αντικείμενα που εντοπίστηκαν κατά τη διάρκεια γεωργικών εργασιών στην τοποθεσία Βλατιτούδια της κοινότητος Μανωλιόπουλου, όπου αποκαλύφθηκαν τρεις τάφοι.

Πως πήρε το όνομά του το Μανωλιόπουλο;

Με βάση, ωστόσο, την προφορική παράδοση, που επιβιώνει ως σήμερα, η παλαιότερη εγκατάσταση του χωριού βρισκόταν στη θέση Καλύβες, αλλά καταστράφηκε ολοσχερώς από τους Τούρκους. Ως αφορμή της καταστροφής φέρεται ο σκοτωμός ενός Τούρκου, ο οποίος συνήθιζε να κάνε το δρομολόγιο από τον Κυπάρισσο στο Βατόλακκο, όπου διέμενε, περνώντας από τις λεγόμενες "Βληχάδες" (δεξιά από τον Κουφό).

Ένα πρωινό ο Τούρκος βρέθηκε σκοτωμένος μπροστά με μια αχλαδιά, που ακόμα και σήμερα αποκαλείται "του Κουτσούκαλη η αχλάδα".

Λέγεται ότι "πείραξε" μια κοπελιά που μάζευε ελιές, η οποία κατόπιν, σε συνεργασία με άλλες μαζώχτρες τον σκότωσε. Οι Τούρκοι επέρριψαν την ευθύνη στους Καλυβιανούς και αναζήτησαν εκδίκηση. Ο Τούρκος διοικητής του Βατολάκκου Κυδωνίας, Κουτσούκαλης, με τη βοήθεια των Τουρκοκρητικών κατοίκων του κοντινού χωριού Ψαθογιάννου και άλλων, εισέβαλαν στο χωριό αιφνιδιαστικά ένα βράδυ, και αφού κατέσφαξαν ολόκληρο τον πληθυσμό των Καλυβών, έκαψαν στον οικισμό.

Οι μόνοι που διασώθηκαν ήταν η οικογένεια Χατζηδάκη (πατέρας, γιος και δύο κόρες), καθώς απουσίαζαν τη μοιραία ώρα από το χωριό. Είχαν πάει να μεταφέρουν νερό για τις ανάγκες της οικογένειας από το κοντινό καβούσι (μικρή στέρνα που μάζευε νερό από μια πηγή).

Όταν επέστρεψαν βρήκαν το χωριό καμμένο και όλους τους κατοίκους σφαγμένους. Ο Χατζηδάκης, αφού κατέφυγε για λίγο στο ρυάκι (στο σημερινό σημείο της πλατείας του χωριού) όπου η πυκνή, άγρια βλάστηση, οι αιωνόβιοι πρίνοι και το τρεχούμενο νερό, παρείχαν κάλυψη, αποφάσισε να εγκαταλείψει το νησί διαμέσου Καστελίου Κισσάμου. Στη διαδρομή έσφαξε τις δύο κόρες του, προρκειμένου να μην τις ατιμάσουν οι Τούρκοι κατά τη διάρκεια της μεγάλης διαδρομής εγκατάλειψης του νησιού, γεγονός σύνηθες την δύσκολη αυτή εποχή, και από την Κίσσαμο πέρασε στη Μήλο.

Όταν μετά από χρόνια ο πατέρας του απεβίωσε, ο γιός, ο Μανώλης (υποκοριστικό Μανωλάκης - Μανωλιόπουλο) αποφάσισε να επιστρέψει και να δημιουργήσει οικογένεια στον πατρικό τόπο. Εγκαταστάθηκε στο σημείο του σημερινού χωριού, που λόγω της μορφολογίας του εδάφους και της πυκνής βλάστησης παρείχε προρστασία. Προς τιμήν του ιδρυτή του χωριού, δόθηκε σε άγνωστο χρόνο, το υποκοριστικό του στο νέο οικισμό που δημιουργήθηκε.

Η πορεία του νέου οικισμού στο πέρασμα των χρόνων...

Άσχετα με την πιστότητα της παραπάνω παράδοσης, το γεγονός ότι το Μανωλιόπουλο δεν αναφέρεται σε καμία απογραφή των Βενετών, πράγματι υποδηλώνει ότι οικίστηκε κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Το χωριό εμφανίζεται για πρώτη φοράστην αιγυπτιακή απογραφή του 1834 ως Manoilotos (Pashley, Travels in Crete II, 310) με 14 χριστιανικές και 3 τουρκικές οικογένειες. Οι μουσουλμάνοι κάτοικοι του χωριού ωστόσο, είχαν φύγει μέχρι το 1881, καθώς πολλοί μουσουλμάνοι εγκατέλειψαν τα μικτά χωριά και κατέφυγαν για ασφάλεια στις πόλεις κατά την επανάσταση του 1866 - 1869. Έτσι το ξανασυναντούμε στην απογραφή του 1881 να αναφέρεται ως Μανηλόπουλο στο δήμο Αλικιανού με 122 κατοίκους, μόνον Χριστιανούς πλέον. Το 1900 εξακολουθεί να ανήκει στον ίδιο Δήμο και αναγράφεται πλέον ως Μανωλιόπουλο με 187 κατοίκους.

Το 1920 το Μανωλιόπουλο έχει αποκτήσει τη δική του κοινότητα και αριθμεί 223 κατοίκους.

Το 1928, 230 κατοίκους.

Το 1940, 404 κατοίκους.

Το 1951, 305 κατοίκους.

Το 1961, 254 κατοίκους.

Το 1971, 248 κατοίκους.

Στο χώρο του παλιού οικισμού των Καλυβών δημιουργήθηκε στα νεώτερα χρόνια, μετά την απομακρυνση των καταλοίπων παλιών οικιών, το Αλώνι της ευρύτερης περιοχής που ήταν απαραίτητο στην κοινότητα λόγω της καλλιέργειας σιτηρών για τις ανάγκες των κατοίκων.

Παράλληλα, κατά τη διάρκεια των εργασιών για την ανέγερση της εκκλησίας του Αγίου Αντωνίου, στη θέση παλαιότερου κατεστραμένου ναού, το 1964, αποκαλύφθηκαν σε μικρό βάθος, 15 χριστιανικοί τάφοι, προφανώς τμήμα παλαιού νεκροταφείου.

Στις 17 Ιανουαρίου 2013, ημέρα της Ιεράς Πανήγυρης του Αγίου Αντωνίου, οι κάτοικοι του Μανωλιόπουλου μάζεψαν και μετέφεραν παλιά λιθάρια από τον κατεστραμμένο οικισμών των Καλυβών για να τοποθετηθούν, ως ένας ελάχιστος φόρος τιμής και σεβασμού, στο νέο μνημείο. Πέτρες μαυρισμένες από τα χρόνια για να θυμίζουν τη σκοτεινιά του ξεριζωμού και της καταστροφής, βαλμένες αρμονικά ανάμεσα στις καινούργιες και ανοιχτόχρωμες, σύμβολα της ελπίδας, της αναβίωσης και της ζωής".

www.voltarakia.gr

Σημείωση: Αν σας αρέσουν τα καλά και χρήσιμα νέα, ελάτε στην παρέα μας. Αν δεν έχετε ήδη κάνει, κάντε like στη σελίδα μας στο facebook ή ακολουθήστε μας στο instagram κι εμείς θα σας ακολουθήσουμε πίσω.